Δυόμιση χιλιόμετρα βορειοανατολικά από το χωριό Δαφνούδι του νόμου Σερρών, πάνω σε λόφο με ονομασία Καϊλιάς ή Γκαϊλές, βρίσκονται τα ερείπια ενός κάστρου. Πρόκειται για ένα κάστρο με οικισμό από το οποίο σώζονται ερείπια τείχους κατά μήκος της κορυφής του λόφου. Βρίσκεται στους πρόποδες του Μενοικίου όρους σε υψόμετρο 285 μέτρων. Το όνομα του λόφου είναι παραφθορά της τουρκικής λέξης Καλέ που σημαίνει κάστρο. Η θέση του κάστρου βρίσκεται στα διοικητικά όρια μεταξύ των χωριών Δαφνουδίου και Αγίου Χριστοφόρου.
ΝΟΜΟΣ: ΣΕΡΡΩΝ
ΧΩΡΙΟ: ΔΑΦΝΟΥΔΙ
ΥΨΟΜΕΤΡΟ: 285 ΜΕΤΡΑ
ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗ: ΜΕΤΑΞΥ ΥΣΤΕΡΟΡΩΜΑΪΚΗΣ-ΠΡΩΤΟΒΥΖΑΤΙΝΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΕΩΣ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ (;)
ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΣΤΡΟΥ
Το Κάστρο Δαφνουδίου βρίσκεται καλά κρυμμένο στους πρόποδες του Μενοικίου όρους σε λοφώδη περιοχή με πολλές ρεματιές. Τις ανατολικές και δυτικές υπώρειες του λόφου διαρρέουν δύο ρέματα το ρέμα Καραβίκ και το Τσαβδάρ Τεπέ αντίστοιχα, τα οποία συγκλίνουν μαζί κάτω από την απότομη νότια μεριά σχηματίζοντας το ρέμα Σαρή Αλούμ και χαρίζοντας φυσική προστασία στο κάστρο. Από την άλλη μεριά στα βόρεια, βρισκόταν το πιο ευπρόσβληπτο σημείο του κάστρου, στο οποίο σχηματίζεται ένας μικρός αυχένας με τον βορειότερο και κατά λίγα μέτρα ψηλότερο λόφο. Απο τον αυχένα αυτόν περνούσε λιθόστρωτος δρόμος, ίχνη του οποίου είναι εμφανή και σήμερα. Η περίμετρος του κάστρου κυμαίνεται περίπου στα 550-600 μέτρα.
Ο Σάμσαρης Πέτρος όταν επισκέφθηκε τον λόφο το 1994, ανέφερε ότι καλλιεργούνταν στην κορυφή του με σιτηρά. Σήμερα έχει εγκαταλειφθεί με αποτέλεσμα να υπάρχει πυκνή βλάστηση στον χώρο.
Από το κάστρο σώζονται ερείπια τείχους. Στην δυτική μεριά εκτεινόμενη από βορρά προς νότο, σώζεται συνεχές τείχος συνολικού μήκους περίπου 70 μέτρων και μέγιστο ύψος περί τα 3 μέτρα. Η δόμηση αποτελείται από λίθους διαφορετικών μεγεθών με συνδετικό κονίαμα στα κενά και άτακτη χρήση πλίνθων. Παρατηρούνται αρκετές οπές στους τείχους, πιθανόν για ξυλοδεσιές. Επίσης υπάρχει ένα μεγάλο τεχνητό άνοιγμα στο τείχος με διαστάσεις (0.20×0.95μ.), το οποίο μοιάζει με πολεμίστρα (;).
 |
| ΔΥΤΙΚΟ ΤΕΙΧΟΣ (ΥΨΟΣ: 3 ΜΕΤΡΑ) |
 |
| ΔΥΤΙΚΟ ΤΕΙΧΟΣ |
 |
| ΔΥΤΙΚΟ ΤΕΙΧΟΣ |
 |
| ΠΟΛΕΜΙΣΤΡΑ (0.20×0.95) |
Στην βόρεια ευπρόσβληπτη πλευρά σώζονται τμήματα τείχους αποσπασματικά. Συγκεκριμένα υπάρχει ένα τμήμα τείχους ύψους 3 μέτρων και πάχους 2 μέτρων και άλλο ένα με μήκος περίπου 10 μέτρων με ύψος που δεν ξεπερνάει το 1.5 μέτρο.
 |
| ΤΕΙΧΟΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΠΛΕΥΡΑΣ (ΠΛΑΤΟΣ 2 ΜΕΤΡΑ-ΥΨΟΣ: 3 ΜΕΤΡΑ) |
 |
ΤΕΙΧΟΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΠΛΕΥΡΑΣ (ΠΛΑΤΟΣ 2 ΜΕΤΡΑ-ΥΨΟΣ: 3 ΜΕΤΡΑ)
ΤΕΙΧΟΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΠΛΕΥΡΑΣ (ΥΨΟΣ: 1.5 ΜΕΤΡΟ)
Στην νότια γωνία υπάρχουν λιγοστά υπολείμματα τείχους. Εκατό μέτρα νοτιοανατολικά εντυπωσιάζει η εικόνα με κάποια κάθετα βράχια μεγάλου ύψους παράλληλα με το ανατολικό ρέμα (αποτέλεσμα διάβρωσης).
|
 |
| Υπολείμματα νότιας γωνίας |
 |
| ΛΟΦΟΣ ΚΑΪΛΙΑΣ- ΔΙΑΚΡΙΝΕΤΑΙ ΤΟ ΤΕΙΧΟΣ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΠΛΕΥΡΑΣ ΚΑΙ Ο ΒΟΡΕΙΟΣ ΑΥΧΕΝΑΣ- ΣΤΟ ΒΑΘΟΣ ΔΕΞΙΑ ΦΑΙΝΟΝΤΑΙ ΤΑ ΥΨΗΛΑ ΚΑΘΕΤΑ ΒΡΑΧΙΑ. |
Στην απόκρημνη ανατολική μεριά, δεν γνωρίζουμε αν υπήρχε τείχος. Τα κάθετα ψηλά βράχια που σχηματίζονται σε αυτήν πλευρά, σε συνδυασμό με το ρέμα Καραβίκ που διέρχεται από κάτω, την καθιστούσανε απροσπέλαστη για τον εχθρό.
Στην ομαλή κορυφή του λόφου αλλά και κατά μήκος της ανατολικής πλαγιάς διακρίνονται θεμέλια κτισμάτων, λιθοσωροί, διάσπαρτες πέτρες, κεραμικά και κεραμίδες στέγης που αποτελούν τα ερείπια από τον οικισμό του κάστρου.
 |
| Ο ΛΟΦΟΣ ΑΠΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ- ΔΙΑΚΡΙΝΕΤΑΙ Η ΟΜΑΛΗ ΚΟΡΥΦΗ, Η ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΠΛΑΓΙΑ ΜΕ ΤΑ ΚΑΘΕΤΑ ΒΡΑΧΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΡΕΜΑ ΚΑΡΑΒΙΚ. |
Κάπου στο μέσο της ανατολικής κρημνώδους πλευράς, σε σημείο με κάθετα βράχια υπάρχει ένα μικρό φυσικό σπήλαιο. Η προσέγγιση σε αυτό είναι δύσκολη. Σύμφωνα με την παράδοση, το σπήλαιο επικοινωνούσε μέσω κρυφής στοάς με το εσωτερικό του κάστρου. Κατά περιόδους στενής πολιορκίας από εχθρικές δυνάμεις, οι πολιορκούμενοι κατέβαιναν στο σπήλαιο και από εκεί με σχοινιά αντλούσαν νερό από το ρέμα που βρίσκεται ακριβώς από κάτω (περίπου 10-15 μέτρα ύψος). Έτσι εξασφάλιζαν το πολύτιμο νερό και η άμυνα τους διαρκούσε για μεγάλο χρονικό διάστημα.
 |
Το σπήλαιο.
|
 |
| Μακρύτερη φωτογραφική λήψη του σπηλαίου. |
 |
| ΧΑΡΤΗΣ ΚΑΣΤΡΟΥ |
Σε λόφο με ονομασία Τσαβδάρ Τεπέ, αμέσως βορειοδυτικά του κάστρου, υπάρχουν θαλαμοειδείς τάφοι λαξευμένοι στον βράχο. Τέτοιου τύπου τάφοι υπάρχουν και εξωτερικά από το κοντινό κάστρο του Αγίου Πνεύματος. Χρονολογικά τοποθετούνται στην αρχαία και ρωμαϊκή εποχή.
 |
| ΛΑΞΕΥΤΟΣ ΤΑΦΟΣ ΛΟΦΟΥ ΤΣΑΒΔΑΡ ΤΕΠΕ |
ΙΣΤΟΡΙΑ
Άγνωστη η ιστορία του κάστρου. Δεν έχει ταυτιστεί προς το παρόν με κάποιο από τις ιστορικές πηγές. Ο λόφος επιλέχτηκε ως τόπος κατοίκησης από την προϊστορική ακόμη περίοδο, καθώς ανευρέθηκε επιφανειακή κεραμική της Ύστερης Εποχής του Χαλκού. Σε λόφο με ονομασία Τσαβδάρ Τεπέ που βρίσκεται αμέσως βορειοδυτικά από τον λόφο του κάστρου, υπάρχει νεκρόπολη με λαξευτούς στον βράχο τάφους και πέριξ αυτής όστρακα ρωμαϊκών χρόνων. Οι τάφοι αυτοί βέβαια είναι αρχαιότεροι του κάστρου. Αναφέρεται επίσης κεραμική που ανήκει υστερορωμαϊκη- παλαιοχριστιανική περίοδο. Συνεπώς, παρατηρείται μια διαχρονική κατοίκηση στο σημείο με αποτέλεσμα για την χρονολόγηση του κάστρου να υπάρχουν απόψεις που το χρονολογούν από τα ελληνιστικά έως και τα μεταβυζαντινά χρόνια (Σάμσαρης Δ.-Κούκουλη Χ.). Από την δόμηση του τείχους που αποτελείται από αργολιθοδομή με κορασάνι (συνδετικό υλικό), το κάστρο θα μπορούσε χρονικά να τοποθετηθεί από την ύστερη ρωμαϊκή- πρώιμη βυζαντινή περίοδο και μετά. Η αρχαιολόγος Κούκουλη Χ. πιθανολογεί ότι ίσως το κάστρο είναι μεταβυζαντινών χρόνων. Συνεπώς, η χρονολόγηση του κάστρου κρίνεται προβληματική και χρήζει περαιτέρω αρχαιολογικής έρευνας.
Να αναφέρουμε ότι στρατηγικά το κάστρο δεν βρίσκεται σε θέση κλειδί που έχει μεγάλη οπτική στην γύρω περιοχή ή οπτική επαφή με κάποιο γειτονικό κάστρο. Αντίθετα η θέση φαίνεται να επιλέχτηκε για να είναι αθέατο στον εχθρό αλλά και από την ύπαρξη του πολύτιμου πηγαίου νερού που υπάρχει στην ρίζα του υψώματος στα βορειοανατολικά.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ
Η προσέγγιση γίνεται μέσω του χωριού Δαφνούδι. Στην είσοδο του χωριού υπάρχει διασταύρωση με τρεις ασφαλτόδρομους. Ακολουθούμε τον τέρμα δεξιά και στα 2.8 χλμ, υπάρχει χωματόδρομος δεξιά και μια μικρή ταμπέλα που αναγράφει προς "Εκπαίδευση Σκύλων". Ακολουθούμε τον βατό κατηφορικό χωματόδρομο για 550 μέτρα και συναντάμε χωματόδρομο χορταριασμένο στα αριστερά μας. Εδώ αφήνουμε το όχημα και ακολουθούμε αυτόν τον ελαφρώς κατηφορικό χωματόδρομο πεζοί και μετά από 400 μέτρα φθάνουμε στον βόρεια πλευρά του κάστρου. Η πυκνή βλάστηση και τα χόρτα δυσχεραίνουν την περιήγηση στον λόφο του κάστρου.
 |
| ΙΧΝΗ ΛΙΘΟΣΤΡΩΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ ΣΤΟΝ ΒΟΡΕΙΟ ΑΥΧΕΝΑ |
Το ακριβές σημείο του κάστρου, φαίνεται τέρμα κάτω σε χάρτη Google κάνοντας κλικ στο σημείο που αναγράφει: Τόπος
 |
| ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΑ ΚΑΘΕΤΑ ΒΡΑΧΙΑ ΕΝΑΝΤΙ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ ΟΠΩΣ ΦΑΙΝΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΝΟΤΙΑ ΓΩΝΙΑ. |
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Σαμσάρης Πέτρος, «Βυζαντινοί τόποι και μνημεία της κάτω κοιλάδας του Στρυμόνα», 2004, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων – Διδακτορική Διατριβή, 2004, σελ. 672-674.
- ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ-1976-Σάμσαρης Δημήτριος, σελίδες: 177-179, στο λήμμα Άγιος Χριστόφορος.
- ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ: ΤΟΜΟΣ 22 (1967), ΧΡΟΝΙΚΑ Β-2β', (ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ-ΘΡΑΚΗ), , σελ. 427 στο λήμμα Δαφνούδιον.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου