Τρία χιλιόμετρα βόρεια από το χωριό του Λευκώνα στον νόμο Σερρών, βρίσκονται τα ερείπια του εγκαταλελειμμένου οικισμού της Βύσσιανης. Στον οικισμό αυτόν σώζεται ένα τμήμα τείχους, από το οποίο πιθανολογείται ότι η Βύσσιανη αποτελούσε ένα οχυρωμένο οικισμό της υστεροβυζαντινής περιόδου (;). Ο οικισμός κατοικήθηκε αδιάκοπα μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνος, έως ότου εγκαταλείφθηκε. Βρίσκεται σε υψόμετρο 220 μέτρων. Στην απέναντι όχθη βρίσκεται η Μονή Παναγίας Βύσσιανης και ανάμεσα τους κυλάνε τα νερά του "Μεγάλου Ρέματος".
ΝΟΜΟΣ: ΣΕΡΡΩΝ
ΧΩΡΙΟ: ΛΕΥΚΩΝΑΣ
ΥΨΟΜΕΤΡΟ: 220 ΜΕΤΡΑ
ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗ: ΥΣΤΕΡΟΒΥΖΑΝΤΙΝΟ
ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΒΥΣΣΙΑΝΗΣ
Η Βύσσιανη βρίσκεται σε ένα πεπλατυσμένο χώρο που σχηματίζεται μέσα στο βαθύ λάκκωμα που δημιουργεί το "Μεγάλο Ρέμα". Το ανάγλυφο της εν λόγω περιοχής αποτελείται από αμμώδεις λόφους με κροκαλοειδή πετρώματα. Την βόρεια, ανατολική και νότια μεριά της Βύσσιανης, την διαρρέει το Μεγάλο Ρέμα που αποτελεί και μια φυσική τάφρο. Δυτικά σχηματίζεται ένα οχυρό ύψωμα με απόκρημνη και σαθρή κορυφή δίπλα από την οποία βρισκόταν καλά κρυμμένο το χωριό της Βύσσιανης. Το μόνο που έχει απομείνει σήμερα για να θυμίζει ότι κάποτε υπήρχε χωριό, είναι το εξωκκλήσι του Αγίου Δημητρίου που χτίστηκε το 1984 στην θέση του παλιού ομώνυμου ναού. Κάτω ακριβώς από το εξωκκλήσι σώζεται τμήμα οχύρωσης μήκους 35 περίπου μέτρων. Πρόκειται για τείχος με μέγιστο ύψος τα 4 μέτρα αποτελούμενο από λίθους διαφορετικών μεγεθών με συνδετικό κονίαμα ανάμεσα τους και λιγοστά κεραμεικά. Το υπόλοιπο τείχος δεν έχει διασωθεί με αποτέλεσμα να μην είναι σαφή τα όρια και η περίμετρος του οικισμού. Στον υπόλοιπο χώρο, παρατηρούνται υπερυψωμένα σημεία με διάσπαρτες πέτρες και κεραμεικά που αποτελούν ερείπια από τα κτίσματα του οικισμού που έχουν καταρρεύσει και σκεπαστεί από την βλάστηση.
Στην αντίπερα όχθη του Μεγάλου Ρέματος (600 μέτρα ανατολικά), βρίσκεται η Μόνη Κοιμήσεως Θεοτόκου Βύσσιανης που τοποθετείται χρονικά από τις πηγές στον 14ο αιώνα και έλαβε το όνομα της από τον οικισμό της Βύσσιανης.
 |
| ΤΕΙΧΟΣ (ΥΨΟΣ 4 ΜΕΤΡΑ) |
 |
| ΤΕΙΧΟΣ |
 |
| ΕΞΩΚΚΛΗΣΙ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ |
 |
| Φωτογραφία από ανατολικά. Φαίνεται το τείχος, το εκκλησάκι του Αγίου Δημητρίου και στο βάθος το απόκρημνο ύψωμα που <<έκρυβε>> το χωριό Βύσσιανης. |
 |
| Υπερυψωμένο σημείο με διάσπαρτες πέτρες (ερείπια κτισμάτων). |
 |
Πανοραμική φωτογραφία Βύσσιανης.
|
ΙΣΤΟΡΙΑ
Ο οικισμός συναντάται στις πηγές με τις ονομασίες: Βίσεν, Βίσανη, Βίσενη, Βίσιανη, Βήσ(ι)ανη, Βύσ(ι)ανη, Βίστανη, Βίσσιεν, Βίστανη.
Τον Οκτώβριο του 1338, η Θεοδώρα Καντακουζηνή με εκδοτήριο γράμμα δωρίζει στην μονή Κουτλουμουσίου το μονύδριο της Ελεούσας, καθώς και άλλες κτήσεις, όπως αμπέλια σε διαφόροις τόποις ονομαζομένοις της Βήσσιανις, της Κόρης, του Πηγαδιού και των Νηβίστων. Το χωριό μνημονεύεται ως Vīsen σε οθωμανικό κατάστιχο του 1454/55 με πληθυσμό 170 κατοίκους. Η μόνη του Τιμίου Προδρόμου Σερρών είχε στην κατοχή της γη και εκκλησία, πριν από τον 16ο αιώνα. Αναφέρεται το 1641 σε συμβάν όπου απέθανε ένα κορίτσι 15 ετών και ετάφη εκεί εις την Βήσανη. Το 1881-1889 αναφέρεται να έχει 92 κατοίκους, το 1910 ζούσαν 80 κάτοικοι και την περίοδο της απογραφής των 1912-1915 ζούσαν 30 κάτοικοι. Σε πολλά διαδικτυακά άρθρα αναφέρεται ότι το 1916 καταστράφηκε ολοσχερώς από το Βουλγαρικό στρατό. Το 1928 εγκαταλείφθηκε τελείως.
Ο Σαμσάρης Πέτρος στην επίσκεψη του το 1996 στον χώρο εντόπισε άφθονη επιφανειακή εμφυαλωμένη και αβαφή κεραμεική υστεροβυζαντινών χρόνων, επί Τουρκοκρατίας και νεότερων χρόνων και τοποθετεί το τείχος ως διασωθέν τμήμα της υστεροβυζαντινή οχύρωσης του οικισμού.
Συνεπώς, βάσει των ιστορικών πηγών και της επιφανειακής κεραμικής πρόκειται για έναν οικισμό με διάρκεια ζωής τουλάχιστον 5 αιώνων, που πιθανόν την υστεροβυζαντινή περίοδο ήταν οχυρωμένος και εν συνεχεία φαίνεται ότι έχασε τον οχυρωματικό του χαρακτήρα και την αρχική του διαμόρφωση, λογικά από την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Βέβαια, η μορφολογία της θέσης του οικισμού γεννά αμφιβολία κατά πόσο το τείχος αυτό αποτελούσε τμήμα οχύρωσης. Αυτό διότι δεν βρίσκεται σε κάποιο πλάτωμα κορυφής, αλλά βρίσκεται κρυμμένο πίσω από από μια απόκρημνη και σαθρή κορυφή, στην οποία από την επιτόπια έρευνα, δεν προέκυψε κάποιο ίχνος οχύρωσης. Συνεπώς, το τείχος αυτό το τοποθετούμε ως τμήμα οχύρωσης με επιφύλαξη.
Σχετικά με το τοπωνύμιο Βύσσιανη, πιθανολογείται ότι προέρχεται από την Ομηρική λέξη βῆσσα που σημαίνει φαράγγι πολύδενδρο ή δρυμώδης κοιλάδα κάτι που θα ταίριαζε με το ανάγλυφο της περιοχής και την θέση του οικισμού. Υπάρχουν και άλλα παρεμφερή τοπωνύμια σήμερα στον Ελλαδικό χώρο {1}.
ΣΧΟΛΙΑ
{1} Περισσότερα σχετικά με το τοπωνύμιο: Σαμσάρης, Πέτρος «Βυζαντινοί τόποι και μνημεία της κάτω κοιλάδας του Στρυμόνα», 2004, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων – Διδακτορική Διατριβή, 2004, σελ. 231-σχόλιο: 261. Επίσης άλλη μία έρευνα σχετικά με το τοπωνύμιο βῆσσα σε άρθρο με τίτλο: "Τοπωνύμια Κάμπου Θεσσαλονίκης" και στον σύνδεσμο: https://axiosdelta.gr/2017/03/23/%CF%84%CE%BF%CF%80%CF%89%CE%BD%CF%8D%CE%BC%CE%B9%CE%B1-%CE%BA%CE%AC%CE%BC%CF%80%CE%BF%CF%85-%CE%B8%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%BA%CE%B7%CF%82/
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ
Στην γέφυρα του Λευκώνα που διέρχεται το Μεγάλο Ρέμα, ακολουθούμε τον δρόμο που οδηγεί βόρεια προς την ενδοχώρα, έχοντας παράλληλα και δεξιά μας το ρέμα. Μετά από 1300 μέτρα συναντάμε διχάλα και ακολουθούμε τον αριστερό ανηφορικό δρόμο. Μετά από δύο χιλιόμετρα κάνουμε δεξιά σε χωματόδρομο που συναντάμε. Ο χωματόδρομος αυτός κατηφορίζει και μετά από 800 μέτρα αντικρίζουμε το εξωκλήσι του Αγίου Δημητρίου όπου και το εγκαταλελειμμένο χωριό της Βύσσιανης.
 |
| ΧΑΡΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ |
Το ακριβές σημείο της Βύσσιανης, φαίνεται τέρμα κάτω σε χάρτη Google κάνοντας κλικ στο σημείο που αναγράφει: Τόπος
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Σαμσάρης, Πέτρος «Βυζαντινοί τόποι και μνημεία της κάτω κοιλάδας του Στρυμόνα», 2004, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων – Διδακτορική Διατριβή, 2004, σελ. 231-232.
- Άρθρο με τίτλο: Το <<θαύμα>> της Παναγίας Βύσσιανης στο Μετόχι.-Newsbeast.gr-08/03/2013 στον σύνδεσμο: https://www.google.com/amp/s/www.newsbeast.gr/greece/arthro/570117/to-thauma-tis-panagias-vussianis-sto-metohi%3famp=1
ΑΜΦΙΤΡΕΙΔΗΣ
ΑΓΝΩΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΣΤΡΑ
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου