ΔΙΑΤΕΙΧΙΣΜΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥΠΟΛΗΣ-ΠΕΡΙΘΕΩΡΙΟΥ (Ν. ΡΟΔΟΠΗΣ)

Το Διατείχισμα της Αναστασιούπολης είναι ένα μακρύ τείχος που βρίσκεται μεταξύ των χωριών Κοπτερού και Αμαξάδων του νομού Ροδόπης που ξεκινάει από το Κάστρο της Αναστασιούπολης-Περιθεωρίου και φθάνει μέχρι τους πρόποδες του παρακειμένου βουνού, τέμνοντας κάθετα την Εγνατία Οδό. Πρόκειται για ένα επιμηκές διπλό τείχος που βάσει των ιστορικών αναφορών αποδίδεται ως έργο του αυτοκράτορα Ιουστινιανού (6ος αι. μ.Χ.) που είχε στόχο να ελέγχει το πέρασμα της Εγνατίας οδού και να αναχαιτίζει εχθρικές επιδρομές στην Θρακική πεδιάδα, αλλά και να υδροδοτεί (μέσω αγωγού) την βυζαντινή Καστροπολιτεία της Αναστασιούπολης (μετέπειτα Περιθεωρίου). Πρόκειται για τείχος συνολικού μήκους 2300 μέτρων, από το οποίο σήμερα σώζονται άνα τμήματα, σημαντικά ερείπια που φθάνουν σε ύψος μέχρι 3.5 μέτρα, αλλά περνάει απαρατήρητο από τους διερχόμενους οδηγούς, αφού παραμένει αναξιοποίητο και είναι σε όλη την πορεία του σκεπασμένο από την πυκνή βλάστηση. Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε αυτό το μεγάλο κατασκευαστικό έργο, έστω και με υπερβολή, ως τα <<Μακρά Τείχη>> του νομού Ροδόπης.

Για την ιστορία, στην θέση της Αναστασιούπολης προυπήρχε σταθμός της αρχαίας Εγνατίας με ονομασία "Στάβλοι του Διομήδη", περιοχή στην οποία ο Ηρακλής υλοποίησε τον 8ο από τους 12 άθλους του. Αργότερα τον 5ο αιώνα μ.Χ. ιδρύθηκε η Αναστασιούπολη, η οποία από τον 9ο αι. μέχρι και την υστεροβυζαντινή περίοδο εμφανίζεται στις πήγες με την ονομασία Περιθεώριο.

ΝΟΜΟΣ: ΡΟΔΟΠΗΣ

ΧΩΡΙΑ: ΚΟΠΤΕΡΟ-ΑΜΑΞΑΔΕΣ

ΚΥΜΑΙΝΟΜΕΝΟ ΥΨΟΜΕΤΡΟ: 10-70 ΜΕΤΡΑ

ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗ: 6ος αι. μ.Χ.

ΠΑΝΟΡΑΜΙΚΗ ΔΙΑΤΕΙΧΙΣΜΑΤΟΣ

ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΕΙΧΟΥΣ

Το διατείχισμα ξεκινούσε από την Καστροπολιτεία της Αναστασιούπολης-Περιθεωρίου και κατέληγε μέχρι τους πρόποδες του παρακείμενου βουνού. Το συνολικό μήκος του τείχους είναι 2300 μέτρα, φράζοντας το στενότερο πεδινό πέρασμα μεταξύ της λίμνης Βιστωνίδας και του ορεινού όγκου της Ροδόπης. Στο μεγαλύτερο μέρος του τείχους, τα ερείπια σώζονται σε ικανοποιητικό ύψος αλλά η οργιώδης βλάστηση που επικρατεί σε όλην την πορεία του έχει σκεπάσει τα πάντα. Αποτέλεσμα αυτού είναι ο σχηματισμός μιας δενδρώδους οριζόντιας γραμμής κατά μήκος της πεδιάδας κάθετα στην Εγνατία οδό.

Πιο συγκεκριμένα, το τείχος αυτό με αφετηρία τα βόρεια τείχη της Αναστασιούπολης, έφθανε μέχρι τις νοτιοδυτικές υπώρειες του λόφου με ονομασία "Ύψωμα Υδραγωγείο" σε σημείο όπου σχηματίζεται μικρό απότομο φαράγγι από τον παρακείμενο χείμαρρο. Το σημείο αυτό βρίσκεται σε υψόμετρο 70 μέτρων. Αμέσως δυτικά του, κυλάνε τα νερά ενός χειμάρρου, από τον οποίον φαίνεται ότι γινόταν η υδροδότηση της Αναστασιούπολης. Αυτός ο χείμαρρος δεν έχει νερό όλο τον χρόνο, όμως κάτω από το σημείο που καταλήγει το τείχος, υπάρχουν αρκετά πηγαία νερά {Σχ1}.

ΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΠΟΥ ΚΑΤΑΛΗΓΕΙ ΤΟ ΤΕΙΧΟΣ (ΥΨ. 70 ΜΕΤΡΑ)-
ΑΚΡΙΒΩΣ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΑΠΟΤΟΜΟ ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΟΥ ΧΕΙΜΑΡΡΟΥ

Το διατείχισμα στο μεγαλύτερο μέρος του σύμφωνα με τα ερείπια που υπάρχουν αλλά και από τις αναφορές παλαιότερων περιηγητών, ήταν διπλό. Δηλαδή υπήρχε το ανατολικό και το δυτικό τείχος και ενδιάμεσα τους υπήρχε "κενό". Κατά μέσο όρο το πάχος του τείχους ήταν 1.5 μέτρο και το ενδιάμεσο κενό 4 μέτρα. Αυτό το ενδιάμεσο κενό αποτελούσε έναν ασφαλή εσωτερικό διάδρομο των αμυνομένων από την μία άκρη του τείχους στην άλλη, αλλά και την μεταφορά του νερού στην πόλη.

ΔΙΠΛΟ ΤΕΙΧΟΣ
(Ανατολικό και δυτικό τείχος: με μέσο όρο πάχους 1.5 μέτρο και στο μέσο κενό 4 μέτρων, με συνολικό πάχος περίπου στα 7 μετρά).

Η τειχοδομία του διατειχίσματος αποτελείται από αργολιθοδομή με ισχυρό ασβεστοκονίαμα μεταξύ των λίθων αλλά και χρήση πλίνθων. Οι πλίνθοι τις περισσότερες φορές συναντούνται τοποθετημένες άτακτα μέσα το τείχος. Ανά διαστήματα υπήρχαν πύργοι και από τις δύο μεριές (ανατολική και δυτική). Από αυτούς εντοπίστηκαν τρεις, αναμφίβολα όμως θα ήταν περισσότεροι. Σε κανένα σημείο δεν εντοπίστηκε κάποιο ίχνος πύλης. Το πάχος του τείχους κυμαίνεται από 1.30 έως 2 μέτρα και το μέγιστο ύψος που μετρήθηκε φθάνει μέχρι 3.5 μέτρα. Η πορεία του τείχους διακόπτεται σε αρκετά σημεία, όπως από την Εγνατία οδό, την Παλαιά Εθνική, τις Σιδηροδρομικές γραμμές αλλά και από χωματόδρομους, αφού βρίσκεται εν μέσω καλλιεργούμενων εκτάσεων.

ΤΕΙΧΟΣ

Επειδή το τείχος έχει αρκετά μεγάλο μήκος (2.3 χλμ), θα περιγράφει ανά τμήματα από τους πρόποδες του βουνού μέχρι και το κάστρο σύμφωνα με τον παρακάτω σχεδιασμένο χάρτη. Να αναφέρουμε ότι το τείχος ήταν διπλό στο μεγαλύτερο μήκος του.

ΧΑΡΤΗΣ ΔΙΑΤΕΙΧΙΣΜΑΤΟΣ- ΔΙΑΙΡΕΜΕΝΟΣ ΣΕ 4 ΤΜΗΜΑΤΑ

ΤΜΗΜΑ 1

Το τείχος από το 'Τμήμα 1' που αποτελεί το βόρειο άκρο του τείχους, ξεκινάει από τις νοτιοδυτικές υπώρειες από το "Ύψωμα Υδραγωγείο" από υψόμετρο 70 μέτρων και φθάνει μέχρι τον χείμαρρο (10 μέτρα πριν το χείμαρρο σταματάει). Πρόκειται για μονό τείχος μήκους 150 μέτρων κατά μήκος της πλαγιάς, παράλληλα και ανατολικά από τον χείμαρρο.

Τείχος από το το 'Τμήμα 1'
(Ύψος 3.5 μέτρα και πλάτος 2)

Τείχος από το 'Τμήμα 1'
(Ύψος 3 μέτρα και πάχος 1.70)

Τείχος από το 'Τμήμα 1'
(Ύψος 3 μέτρα)

Ο ΧΕΙΜΑΡΡΟΣ ΑΚΡΙΒΩΣ ΣΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΜΕΤΑΞΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ 1 ΚΑΙ 2
(ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΧΕΙΜΕΡΙΝΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΜΕ ΝΕΡΟ)

ΤΜΗΜΑ 2

Το τείχος από το 'Τμήμα 2' ξεκινάει αμέσως δυτικά από τον χείμαρρο και φθάνει μέχρι την Εγνατία Οδό (μήκος 450 μέτρα). Από εδώ ξεκινάει το διπλό τείχος (ανατολικό και δυτικό) το οποίο είναι καλυμμένο από πυκνή βλάστηση. Το μέγιστο ύψος φθάνει μέχρι 3-3.5 μέτρα. Το ανατολικό τείχος όπως και το δυτικό έχουν πάχος από 1.5 μέτρο και μεταξύ τους υπάρχει κενό 4 μέτρων. Συνεπώς το συνολικό πάχος αυτού του διπλού τείχους φθάνει περίπου τα 7 μέτρα. Μεταξύ Παλαιάς Εθνικής οδού και Εγνατίας, από την δυτική μεριά, σώζονται ερείπια ενός ορθογωνίου πύργου με διαστάσεις 7×6 μέτρα και ύψος που φθάνει μέχρι 1.5 μέτρο.

Δυτικό τείχος από το 'Τμήμα 2'
(ύψος 3 μέτρα).

Ανατολικό τείχος από το ' Τμήμα 2'
(ύψος 3 μέτρα).

Φωτογραφία από το ενδιάμεσο 'κενό' των 4 μέτρων μεταξύ ανατολικού (δεξιά) και δυτικού (αριστερά) τείχους. Το εσωτερικό ύψος των τειχών ξεπερνάει τα δύο μέτρα.

Πανοραμική φωτογραφία του ορθογωνίου πύργου (7×6) και του διπλού τείχους.

Λεπτομέρεια από τετραπλή σειρά πλίνθων στην βόρεια πλευρά του ορθογωνίου πύργου.

Ένα ορθογώνιο άνοιγμα στο μέσο της δυτικής πλευράς του πύργου. Πιθανόν οπή απορροής υδάτων.

ΤΜΗΜΑ 3

Το τείχος από το 'Τμήμα 3' ξεκινάει από την Εγνατία οδό και φθάνει μέχρι τις Σιδηροδρομικές γραμμές. Έχει μήκος 600 μέτρα και είναι διπλό τείχος σε όλην την πορεία του.

Ανατολικό τείχος από το 'Τμήμα 3'
(μέγιστο ύψος 3.2 μέτρα).

Δυτικό τείχος από το 'Τμήμα 3'
(ύψος 1, πάχος 1.5μ).

Ανατολικό τείχος από το 'Τμήμα 3'
(ύψος 3 μέτρα).

Πανοραμική φωτογραφία του διπλού τείχους από το 'Τμήμα 3'.

ΤΜΗΜΑ 4

Το τείχος ξεκινάει από τις Σιδηροδρομικές γραμμές και φθάνει μέχρι τα βόρεια τείχη του κάστρου. Το μήκος είναι 1100 μέτρα. Το τείχος αυτό πιθανόν ήταν σε όλην την πορεία του διπλό. Αμφιβολία υπάρχει για τα τελευταία 400 μέτρα (πλησίον του κάστρου), όπου φαίνονται ερείπια τείχους μόνο από την ανατολική μεριά. Η οργιώδης βλάστηση που επικρατεί , δεν επιτρέπει περαιτέρω επιτόπια έρευνα για διαπίστωση ύπαρξης δυτικού τείχους.

Κοντά στις σιδηροδρομικές γραμμές σώζεται ένας κυκλικός πύργος από την δυτική μεριά με ύψος που φθάνει τα 3.5 μέτρα αλλά και σε απόσταση 100 μέτρα από το κάστρο φαίνονται δυσδιάκριτα τα θεμέλια ενός ορθογωνίου πύργου από την ανατολική μεριά με διαστάσεις (4×6).

Δυτικό τείχος από το 'Τμήμα 4'
(Ύψος 1.5 και πάχος 1.5)
Αυτό το τμήμα τείχους φαίνεται ότι έχει εμφανώς υποστεί συντήρηση από την Αρχαιολογική Υπηρεσία.

Ανατολικό τείχος από το 'Τμήμα 4'
(Ύψος: 1.5 και πάχος 1.3)

Πανοραμική του διπλού τείχους
(κοντά στις Σιδηροδρομικές γραμμές)

Κυκλικός πύργος (ύψος 3.5 μέτρα)

Η οπτική πάνω από τον κυκλικό πύργο.

Όγκοι κατεστραμμένου δυτικού τείχους σωριασμένοι στο έδαφος (Τμήμα 4)

Ανατολικό τείχος ύψους 1.5μ κοντά στο κάστρο
(Τμήμα 4)

ΠΑΝΟΡΑΜΙΚΗ ΤΕΙΧΟΥΣ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ

ΧΑΡΤΗΣ ΔΙΑΤΕΙΧΙΣΜΑΤΟΣ

Να αναφέρουμε ότι σε όλην την πορεία του τείχους, ανά διαστήματα εντοπίστηκαν οχυρωματικές κατασκευές που ανήκουν στον 20ο αιώνα (πολυβολεία, κυκλικοί πύργοι, τσιμεντένιες σκοπιές). Για την δημιουργία αυτών των οχυρώσεων φαίνεται ότι χρησιμοποιήθηκε δομικό υλικό από το τείχος μαζί με τσιμέντο. Παρακάτω ενδεικτικές φωτογραφίες:

ΤΣΙΜΕΝΤΕΝΙΑ ΣΚΟΠΙΑ

ΚΥΚΛΙΚΟΣ ΠΥΡΓΟΣ

ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΥΒΟΛΕΙΟΥ

ΠΑΝΟΡΑΜΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΠΟ ΝΟΤΙΑ ΜΕ ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΑΤΕΙΧΙΣΜΑ.
Ο ΠΟΤΑΜΟΣ ΚΟΣΥΝΘΟΣ ΔΙΕΡΧΕΤΑΙ ΑΜΕΣΩΣ ΝΔ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑ

Για την βυζαντινή Καστροπολιτεία της Αναστασιούπολης-Περιθεωρίου υπάρχουν αρκετές ιστορικές αναφορές και σε αυτήν διαδραματίστηκαν αρκετά γεγονότα. Σε αυτό το άρθρο θα περιοριστούμε σε ένα σύντομο ιστορικό της περιοχής και θα εστιάσουμε στο Διατείχισμα- Υδραγωγείο.

Σύντομο ιστορικό:

Η Αναστασιούπολη βρίσκεται στο κέντρο της εύφορης περιοχής, όπου κατά την ομηρική εποχή έβοσκαν τα ανθρωποφάγα άλογα του Διομήδη. Στα ρωμαϊκά οδοιπορικά της ύστερης αρχαιότητας αναφέρεται σταθμός της Εγνατίας οδού με το όνομα Stabulo Diomedis,=Στάβλοι Διομήδους), καθότι, σύμφωνα με την παράδοση, εδώ ο Ηρακλής κατόρθωσε να αιχμαλωτίσει τα άλογα του Διομήδη στον όγδοο από τους 12 άθλους του.

Τον 6ο αι. μ.Χ. η πόλη περιγράφεται από τον ιστορικό Προκόπιο και καλείται Αναστασιούπολις, όνομα που σύμφωνα με τον Καντακουζηνό οφείλεται στον αυτοκράτορα Αναστάσιο Α΄ (491-518), ο οποίος την οχύρωσε για πρώτη φορά. Η επισκοπή Αναστασιουπόλεως εμφανίζεται ως υποκείμενη στη μητρόπολη Τραϊανουπόλεως από τους μεταϊουστινιάνειους χρόνους έως και τον 9ο αι., οπότε εμφανίζεται για πρώτη φορά και το νέο όνομά της Περιθεώριον.

Το Περιθεώριον αναδείχθηκε σε στρατηγικής σημασία κάστρο για τον έλεγχο της περιοχής στο οποίο συνέβησαν αρκετά ιστορικά γεγονότα και ήταν ήταν από τα τελευταία αστικά κέντρα της Θράκης που υπέκυψαν στους Οθωμανούς, αφού γνώρισε μια περίοδο αυτοδιοίκησης. Ελάχιστοι χριστιανοί κάτοικοι διαβιούσαν μέσα στο κάστρο έως και τα τέλη του 17ου αι. και στην συνέχεια ερημώθηκε. Σήμερα η επίχωση και η πλούσια βλάστηση κάλυψαν τα πάντα εκτός από τα υψηλά τείχη της που εντυπωσιάζουν με το μεγαλείο τους. Περισσότερα σχετικά με το Κάστρο Αναστασιούπολης- Περιθεωρίου βλέπε στο σχόλιο 2 {Σχ.2}. Να επισημάνουμε ότι το διατείχισμα (2.3 χλμ) σε συνδυασμό με την περιμετρική οχύρωση του κάστρου (1.3 χλμ) μας δίνουν συνολική οχύρωση τείχους περί τα 3.5-4 χιλιόμετρα, δείχνοντας την σημαντικότητα και το μεγαλείο της πόλης αυτής.

Συνεπώς συμπεραίνουμε ότι στην περιοχή υπήρχε διαχρονική κατοίκηση δεκάδων αιώνων και ότι το σημείο ήταν εξαιρετικά στρατηγικό διότι η πόλη τότε ήταν χτισμένη στη βόρεια πλευρά της Βιστωνίδας λίμνης ακριβώς στο στενότερο πεδινό πέρασμα ανάμεσα στην οροσειρά της Ροδόπης και τη θάλασσα. Η πόλη εκτός από σταθμός της Εγνατίας οδού, ήταν και σημαντικό λιμάνι καθώς η Βιστωνίδα δεν ήταν τότε αποκλεισμένη από τη θάλασσα όπως σήμερα. Μάλιστα, η κύρια πύλη της πόλης ήταν η νότια είσοδος από την πλευρά του λιμανιού. Άρα η οχυρωμένη Αναστασιούπολη μαζί με το διατείχισμα έφραζε το μοναδικό χερσαίο πεδινό πέρασμα από την πεδιάδα της Ξάνθης στην πεδιάδα της Κομοτηνής και αντίστροφα. Σήμερα όμως, η γεωμορφολογία της περιοχής έχει αλλάξει αφού οι προσχώσεις του Κόσυνθου ποταμού και άλλων χειμάρρων έχουν κατεβάσει την κοίτη της Βιστωνίδας λίμνης δυόμιση χιλιόμετρα νότια του κάστρου.

Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

Διατείχισμα-Υδραγωγείο

Αναφορές σχετικά με το διατείχισμα έχουμε από τον βυζαντινό ιστορικό Προκόπιο. Σημαντικές πληροφορίες συλλέγουμε από τον Τούρκο περιηγητή Ελβιγιά Τσελεμπή (17ος αι.), αλλά και από τον Έλληνα ιστορικό Στίλπων Κυριακίδη (1931).

Ο Βυζαντινός ιστορικός Προκόπιος Καισαρείας γράφει για τα έργα του Ιουστινιανού στην Αναστασιούπολη:

«Ἀναστασιούπολις δὲ ἡ τῇδε οὖσα τειχήρης μὲν καὶ πρότερον ἦν, ἐν δὲ τῇ παραλίᾳ κειμένη ἀφύλακτον εἶχε τὴν ταύτῃ ἠϊόνα. Τὰ πλοῖα πολλάκις ἀμέλει ἐνταῦθα καταίροντα ὑποχείρια βαρβάροις Οὔννοις ἐξαπιναίως γεγένηται· ὥστε καὶ τὰς νήσους ἐνθένδε τὰς τῇ χώρᾳ ἐπικειμένας ἠνώχλησαν. Ἰουστινιανὸς δὲ βασιλεὺς διατειχίσματι τὴν παραλίαν περιβαλὼν ὅλην, ταῖς τε ναυσὶ καὶ τοῖς νησιώταις τὴν ἀσφάλειαν ἀνεσώσατο. Ἀλλὰ καὶ τὸν τοῦ ὕδατος ὀχετὸν ἐκ τῶν ὀρῶν, ἃ ταύτῃ ἀνέχει, μέχρι ἐς τὴν πόλιν ἐς ὑπέρογκον ἀνέστησεν ὕψος».

Μετάφραση: Η Αναστασιούπολις, που βρισκόταν σε αυτήν την περιοχή, είχε τείχη και στο παρελθόν, αλλά επειδή ήταν παραθαλάσσια, είχε την ακτή της αφρούρητη. Τα πλοία που προσορμίζονταν στο λιμάνι, πολλές φορές βρισκόταν στα χέρια των βαρβάρων Ούνων. Το αποτέλεσμα ήταν να ενοχλούν με ορμητήριο την Αναστασιούπολη και τα νησιά που βρίσκονται απέναντι της. Ο βασιλιάς Ιουστινιανός, αφού περιέβαλλε όλη την παραλία με αμυντικό τείχος, προσέφερε την αναγκαία ασφάλεια και στα πλοία και στους νησιώτες. Αλλά και τον υδραγωγό από τα βουνά, που ορθώνονται από επάνω της, μέχρι την πόλη τα σήκωσε σε πολύ μεγάλο ύψος.

Η πληροφορία που παίρνουμε είναι ότι ο Ιουστινιανός έχτισε αυτό το διατείχισμα σε μεγάλο ύψος και έφερε νερό στην πόλη. Άρα έργο της εποχής του Αυτοκράτορα Ιουστινιανού (527-565 μ.Χ.)

Κατά το 17ο αιώνα ο περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή αναφέρεται στο φρούριο της Αναστασιούπολης ονομάζοντας το «φρούριο Μπουρού». Αναφέρει ότι στις μέρες του ότι εντός του φρούριου υπήρχαν 50 σπίτια χριστιανών και ότι το φρούριο ήταν χτισμένο στις όχθες της παραλίας (εκείνη την εποχή ήταν ακόμα δίπλα από την λίμνη). Έχει δύο πύλες: η μία στραμμένη νότια προς τη μεριά της παραλίας κι η άλλη δυτικά, όπου αντικρύζει τον ποταμό Καρασού (Κόσυνθο). Ως συνέχεια του φρουρίου, εκτείνεται προς το βορρά το μοναδικό τείχος του (διατείχισμα). Από κει μέχρι τα βουνά, το μάκρος του είναι περίπου μια ώρα. Κατά μήκος του τείχους δεν μπορεί να περάσει τίποτα, ούτε άνθρωπος ούτε καραβάνι. Μοναδικό πέρασμα η παραλιακή πύλη, απ’ την οποία εισπράττανε διόδια και τελωνειακά τέλη (Από αυτήν την πληροφορία φαίνεται ότι το διατείχισμα ήταν συνεχές χωρίς πύλες και ο δρόμος σε οδηγούσε αναγκαστικά από το κάστρο).

Ο Στίλπων Κυριακίδης (1931) που επισκέφθηκε το κάστρο αναφέρει σχετικά με το διατείχισμα: αναφέρει ότι ένα περίεργο διπλό τείχος που ξεκινάει από την βορειοδυτική άκρη του κάστρου, κατευθύνεται ίσια προς τον βοριά και φθάνει στους πρόποδες του βουνού και το διαχωρίζει ως ανατολικό και δυτικό με άδειο διάστημα ανάμεσα τους. Επίσης αναφέρει ότι δεν συνάντησε σε όλην την πορεία του τείχους κάποια πόρτα (πύλη) με αποτέλεσμα οποίος ήθελε να περάσει από την μία μεριά στην άλλη, να είναι αναγκασμένος να περάσει κάτω απο τους πύργους του Μπουρού Καλέ.

Η ΝΟΤΙΑ ΠΥΛΗ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥΠΟΛΗΣ
(ΠΥΛΗ ΛΙΜΑΝΙΟΥ)

Εν κατακλείδι, όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι αυτό το μεγάλο αυτό κατασκευαστικό έργο χτίστηκε από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό για την άμυνα και την υδροδότηση της Αναστασιούπολης. Αναμφίβολα, το διατείχισμα αυτό θα δέχτηκε τους επόμενους αιώνες προσθήκες και επιδιορθώσεις. Το μόνο που χρειάζεται για την πλήρη επιβεβαίωση είναι μια ανασκαφή από την Αρχαιολογική υπηρεσία στο ενδιάμεσο κενό του διπλού αυτού τείχους για την εύρεση υπολειμμάτων του αγωγού (οχετός ύδατος) που μετέφερε το νερό στην πόλη.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ

Η προσέγγιση για το τείχος μπορεί να γίνει από διάφορα σημεία. Για να περιηγηθούμε στο τείχος πάνω από την Εγνατία Οδό, χρειάζεται να κινηθούμε μέσω της Παλαιάς Εθνικής οδού Κομοτηνής-Ξάνθης, ξεκινώντας από το χωριό Κοπτερό με ρεύμα προς Αμαξάδες. Στα δυόμιση χιλιόμετρα μετά το χωριό, παρατηρούμε τμήματα του τείχους που τέμνονται κάθετα στον δρόμο, αριστερά και δεξιά. Εκεί κάνουμε δεξιά στον χωματόδρομο αμέσως πριν το τείχος και κινούμαστε παράλληλα στο δασωμένο τείχος που βρίσκεται στα αριστερά μας. Εδώ μπορούμε να σταματήσουμε το όχημα μας και να κινηθούμε πεζοί παράλληλα με το τείχος, να περάσουμε τον χείμαρρο και να φθάσουμε μέχρι το τελευταίο τμήμα τείχους στους πρόποδες από το "Ύψωμα Υδραγωγείο".

Το τείχος όπως φαίνεται από την Παλαιό Εθνική Οδό.

Για να προσεγγίσουμε το τείχος από την Εγνατία Οδό, γίνεται προσεγγίζοντας μέσω παραδρόμου της Εγνατίας Οδού ή προσεγγίζοντας το Κάστρο της Αναστασιούπολης- Περιθεωρίου μέσω κακοτράχαλων χωματόδρομων που ξεκινάνε μετά το Κοπτερό.

Το ακριβές σημείο του τείχους επί της Παλαιάς Εθνικής οδού Κομοτηνής-Ξάνθης, φαίνεται τέρμα κάτω σε χάρτη Google κάνοντας κλικ στο σημείο που αναγράφει: Τόπος.

ΣΧΟΛΙΑ

{Σχ.1} Ο χείμαρρος αυτός αρχικά κινείται παράλληλα και δυτικά του τείχους και μετά απο 150 μέτρα, συναντιέται με το τείχος. Από εκεί τα νερά του χειμάρρου διασχίζουν την πεδιάδα ανατολικά του τείχους και της Αναστασιούπολης και μετά από 4 χιλιόμετρα χύνονται στον ποταμό Κόσυνθο και μετά από δυόμιση χιλιόμετρα στην Βιστωνίδα λίμνη. Το σημείο που συναντιέται ο χείμαρρος με το τείχος, αποτελεί το μοναδικό σημείο όπου τα ίχνη του τείχους χάνονται για μερικά μέτρα.

{Σχ.2} Ιστοσελίδα ΚΑΣΤΡΟΛΟΓΟΣ (https://www.kastra.eu/), άρθρο: "Κάστρο Περιθεωρίου ή Αναστασιούπολις", στον σύνδεσμο: https://www.kastra.eu/castlegr.php?kastro=peritheor

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ ΚΑΙΣΑΡΕΩΣ ΠΕΡΙ ΚΤΙΣΜΑΤΩΝ, Μεταφρ. Κοκκίνου-Μαντά Σοφία, Απ. Τζαφερόπουλος (1996), Κεφ. Β 304, 11-14, σελ. 320-321.
Κυριακίδης Στίλπων (1931). Μπουρού Καλέ - Αναστασιούπολις - Περιθεώριον. Θρακικά Ταξείδια, Ημερολόγιον της Μεγάλης Ελλάδος , σελ. 195-220
Εβλιά Τσελεμπί, Ταξίδι στην Ελλάδα μετ. Νίκος Χειλαδάκης, Εκάτη, 1991, σελ. 59-60

Ηλεκτρονικες πηγές

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ: Αναστασιούπολη-Περιθεώριο, στον σύνδεσμο: https://www.arxaiologikoktimatologio.gov.gr/el/monuments_info?id=165464&type=Space
Σταυρούλα Δαδάκη, αρχαιολόγος, Ιστοσελίδα ΟΔΥΣΣΕΥΣ - Υπουργείου Πολιτισμού - Αναστασιούπολις - Περιθεώριον στον σύνδεσμο:
http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2554.
•Ιστοσελίδα ΚΑΣΤΡΟΛΟΓΟΣ (https://www.kastra.eu/), άρθρο: "Κάστρο Περιθεωρίου ή Αναστασιούπολις", στον σύνδεσμο:
https://www.kastra.eu/castlegr.php?kastro=peritheor
Από το ιστολόγιο "ΚΑΣΤΡΑ ΚΑΙ ΟΧΥΡΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ", στον σύνδεσμο:
https://castlesoffreedom.blogspot.com/2015/03/blog-post_18.html?m=1

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

ΑΜΦΙΤΡΕΙΔΗΣ