ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟ ΚΑΣΤΡΟ ΦΙΓΑΛΕΙΑΣ (ΠΑΥΛΙΤΣΑ ΗΛΕΙΑΣ)





Στην κορυφή του υψώματος Προφήτης Ηλίας που βρίσκεται βόρεια και άνωθεν από το χωριό Φιγαλεία Ηλείας (πρώην ονομασία: Παύλιτσα), στην θέση που βρισκόταν η ακρόπολη της Αρχαίας Φιγαλείας, σώζονται τα ερείπια μεσαιωνικού κάστρου που ταυτίζεται με το Κάστρο της Πολίτσας που βρισκόταν στον Δρόγγο των Σκόρτων ή Σκόρτα.





ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΣΤΡΟΥ
Το κάστρο βρίσκεται σε υψόμετρο που κυμαίνεται στα 715-720 μέτρα. Οι οχυρώσεις του κάστρου βρίσκονται σε ερειπιώδη κατάσταση και στον χώρο υπάρχει έντονη βλάστηση από πουρνάρια.
Το κάστρο αποτελείται από το περιμετρικό τείχος και τον κεντρικό πύργο:  


ΠΕΡΙΜΕΤΡΙΚΟ ΤΕΙΧΟΣ: 
Το περιμετρικό τείχος έχει συνολικό μήκος 200 μέτρα  και αποτελείται από ακανόνιστους λίθους μικρού και μεγάλου μεγέθους χωρίς συνδετικό υλικό με πάχος περίπου δύο μέτρων. Το δομικό υλικό  προέρχεται από λίθους του παρακείμενου αρχαίου τείχους σε δεύτερη χρήση.

ΠΕΡΙΜΕΤΡΙΚΟ ΤΕΙΧΟΣ


ΠΕΡΙΜΕΤΡΙΚΟ ΤΕΙΧΟΣ

ΠΕΡΙΜΕΤΡΙΚΟ ΤΕΙΧΟΣ


ΠΕΡΙΜΕΤΡΙΚΟ ΤΕΙΧΟΣ







Το μεγαλύτερο μέρος του τείχους έχει καταπέσει και σε αρκετά σημεία έχει σκεπαστεί από την πυκνή βλάστηση. Καλύτερα σωζόμενο είναι το τείχος από την νότια μεριά.

 ΝΟΤΙΟ ΤΕΙΧΟΣ

  Στον χώρο εντός του τείχους υπάρχουν λιθοσωροί που αποτελούν ερείπια κτισμάτων, αλλά και το προσφάτως ανακαινισμένο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, απ' το οποίον έλαβε και ο λόφος το όνομα του.

 ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ





ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΠΥΡΓΟΣ
Στην δυτική γωνία του περιμετρικού τείχους,το τείχος συγκλίνει στον κεντρικό πύργο που είναι ένα κυκλικό οικοδόμημα που βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο του υψώματος (720 μέτρα) με διάμετρο κύκλου πέντε μέτρων. Έχει χτιστεί πάνω στα θεμέλια αρχαίου κυκλικού πύργου με μεταγενέστερο συμπλήρωμα ημιλαξευτών λίθων από πάνω, με σωζόμενο ύψος που δεν ξεπερνάει σήμερα τα δύο μέτρα.Στο μέσο του πύργου υπάρχει και το χαρακτηριστικό κολωνάκι της Γ.Υ.Σ.



ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΠΥΡΓΟΣ
 




 ΣΤΟ ΚΑΤΩ ΜΕΡΟΣ ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΜΕΛΙΑ ΤΟΥ ΠΥΡΓΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟ ΠΑΝΩ ΤΟ ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΟ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ





ΚΟΛΩΝΑΚΙ Γ.Υ.Σ.




Γενικότερα το εν λόγω μεσαιωνικό κάστρο είναι ένα μικρό φρούριο που  δεν αποτελεί επιμελημένη κατασκευή, σε αντίθεση με τις οχυρώσεις της Αρχαίας Φιγαλείας  μήκους τεσσάρων χιλιομέτρων που ήταν ιδιαίτερα ισχυρές και σώζονται ακόμα και σήμερα σε καλή κατάσταση.


ΧΑΡΤΗΣ ΚΑΣΤΡΟΥ
ΜΕ ΚΟΚΚΙΝΟ ΤΟ ΤΕΙΧΟΣ
Ο ΚΥΚΛΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΠΥΡΓΟΣ
ΜΕ ΚΙΤΡΙΝΟ ΤΟ ΕΚΚΛΗΣΑΚΙ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ






ΧΑΡΤΗΣ ΟΡΙΩΝ ΑΡΧΑΙΑΣ ΦΙΓΑΛΕΙΑΣ
ΜΕ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ ΤΟ ΤΕΙΧΟΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΦΙΓΑΛΕΙΑΣ ΜΗΚΟΥΣ 4 ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΩΝ
ΜΕ ΚΟΚΚΙΝΟ Η ΑΚΡΟΠΟΛΗ-ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟ ΚΑΣΤΡΟ 



Επίσης άξιον αναφοράς είναι ότι 60 μέτρα βόρεια από το μεσαιωνικό κάστρο-ακρόπολη και χαμηλότερα, εκεί που περνάει το αρχαίο τείχος, υπάρχουν μεταγενέστερες επεμβάσεις στο τείχος με συμπληρώματα λίθων όπως στον κεντρικό πύργο του κάστρου. Πιθανότατα το αρχαίο τείχος χρησιμοποιήθηκε ως προτείχισμα του κάστρου.

ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΤΕΙΧΟΣ



ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ:
 Η Φιγαλεία ήταν αρχαία Αρκαδική πόλη που ανήκε στην Παρρασία χώρα, και βρισκόταν κτισμένη δίπλα στον ποταμό Νέδα και ήταν η μόνη πόλη της Αρκαδίας πού είχε διέξοδο προς τη θάλασσα, δηλαδή το Ιόνιο Πέλαγος. Η θέα της πόλης με το ισχυρό τείχος και τα ιερά της είχε προκαλέσει μεγάλη εντύπωση στον Παυσανία. Ο περιηγητής περιγράφοντας το χώρο της αρχαίας Φιγαλείας αναπαριστά με ακρίβεια τη σημερινή Παύλιτσα, παρά τις μεταβολές που έχουν συντελεσθεί εν τω μεταξύ στο φυσικό περιβάλλον.

ΤΕΙΧΟΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΦΙΓΑΛΕΙΑΣ





Οι αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν την πόλη ως Φιγάλεια ή Φιαλία ή Φιάλεια και τους κατοίκους ως Φιγαλείς. Κατά τους επόμενους αιώνες η πόλη αναφέρεται ως Φιγάλ(ε)ια από το λεξικογράφο Ησύχιο και ως Φιγαλέα ή Φιάλεια από τον Στέφανο Βυζάντιο. Σε επιγραφή των πρώτων χριστιανικών χρόνων το εθνικό όνομα αναγράφεται ως Φιαληες και σε κατάλογο των επισκοπών των πόλεων που υπάγονται στη μητρόπολη Κορίνθου η πόλη μνημονεύεται ως Φιαλία ενώ στη Σούδα ως Φιγάλεια.Στην αραγωνική παραλλαγή του Χρονικού του Μορέως (14ου αι.) η τοπωνυμία απαντά ως Poliça και σε κατάλογο των κάστρων της Πελοποννήσου του 1467  όπου περιλαμβάνονται τα κάστρα του Μοριά, που είτε είναι ερειπωμένα είτε ανήκουν στη βενετική ή τουρκική διοίκηση, αναφέρεται το ερειπωμένο κάστρο της Spoliza.Το κάστρο αυτό αναγράφεται μετά το Gardizi (το διπλανό χωριό που λεγόταν Γάρδιτσα και σήμερα Περιβόλια) Στο χειρόγραφο χάρτη του Battista Agnese του 16ου αι. η θέση αναγράφεται επίσης ως Spolica.Τέλος σε πηγές της περιόδου της βενετοκρατίας η τοπωνυμία μνημονεύεται ως Paulizza, Παύλιτζα και Paulizza.
  Από τα παραπάνω στοιχεία προκύπτει ότι ως τον 14ο αι., η τοπωνυμία απαντά ως Φιγάλεια (ή Φιάλεα ή Φιαλία), ενώ από τον 14ο ως το τέλος του 17ου αι., ως Poliça, Spoliza ή Spolica. Πιθανότατα η ονομασία Poliça προέρχεται από την Παύλιτσα, απ΄ όπου ο σχηματισμός σε Paulizza - Polizza - Spoliza. Δεν είναι δυνατόν πάντως να προσδιορισθεί χρονικά πότε έγινε η μετονομασία της Φιγάλειας σε Παύλιτσα και Paulizza.
 Από τον 13ο αι. καί μετά την εγκατάσταση των Φράγκων στο μεγαλύτερο μέρος της κεντρικής, δυτικής και νότιας Πελοποννήσου, οι αναφορές των πηγών στην περιοχή είναι ασαφείς, αλλά οπωσδήποτε συχνότερες. Στην αραγωνική παραλλαγή του Χρονικού του Μορέως αναφέρεται ότι ο πρίγκιπας Γουλιέλμος Βιλλεαρδουίνος (1245-1278), παραχώρησε ως φέουδο στον Τούρκο μισθοφόρο Μελίκ την Poliça και το Simico, ανταμείβοντας τον για τις υπηρεσίες πού είχε προσφέρει ο τελευταίος στους Φράγκους μετά τα γεγονότα του 1263. Κατά το έτος αυτό αποβιβάσθηκε στο Μοριά με απόφαση του αυτοκράτορα ισχυρή στρατιωτική δύναμη με επικεφαλής το στρατηγό Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, γεγονός που σήμανε την εξέγερση των Ελλήνων κατοίκων των Σκορτών κατά των Φράγκων. Στην αρχή των επιχειρήσεων οι Βυζαντινοί είχαν μερικές επιτυχίες, αλλά μετά την ήττα τους στην Πρινίτσα, την εγκατάλειψη τους από τους Τούρκους μισθοφόρους εξαιτίας της καθυστέρησης στην πληρωμή των μισθών τους και την προσχώρηση τους στους Φράγκους, οδηγήθηκαν σε ολοσχερή ήττα με αποτέλεσμα την επικράτηση των Φράγκων στην περιοχή. Η συμβολή του αρχηγού των Τούρκων μισθοφόρων Μελίκ ήταν αποφασιστικής σημασίας. Οι Τούρκοι μισθοφόροι μετά την ολοκλήρωση του έργου της καταστροφής και την καταβολή των μισθών τους έφυγαν, έκτος από μερικούς που κατά το ελληνικό Χρονικό βαπτίσθηκαν χριστιανοί, χρίσθηκαν ιππότες, πήραν πρόνοιες και παντρεύτηκαν γυναίκες: "Έποικεν δύο καβαλλαρίονς, εδωκέν τους πρόνοιες, γυναίκες γαρ τους εδωκεν, κ' εποιήσασιν παιδία, όπον είναι ακόμη εις τον Μορεαν, στού Βοννάρβη, στην Ρέντανη"
 Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνεται και ο Μελίκ, όπως έμμεσα προκύπτει από το ελληνικό Χρονικό και σαφώς αναφέρεται από την αραγωνική παραλλαγή του Χρονικού, που παρά τις χρονολογικές ανακολουθίες, παρέχει συχνά ακριβέστερες ειδήσεις. Ο πρίγκηπας Γουλιέλμος Βιλλεαρδουίνος, φαίνεται ότι είχε δώσει σε γάμο στον Μελίκ τη χήρα φράγκισσα πριγκίπισσα της Poliça και του Simico.
 Ως προς την τοπογραφική προσέγγιση των θέσεων Poliça και Simico του Χρονικού είναι δυνατόν να γίνουν προς το παρόν ορισμένες παρατηρήσεις, που ενισχύουν την άποψη της ταύτισης τους με τις θέσεις Παύλιτσα και Σαμικό αντίστοιχα.

 Από τις πηγές που αναφέρθηκαν, τους καταλόγους κάστρων και τα έγγραφα των βενετικών αρχείων, προκύπτει ότι η Poliça- Spoliza- Παύλιτζα, βρίσκεται στα δυτικά Σκορτά μετά το Στροβίτσι (Λέπρεο), την Ποριά και πριν από το Σιδηρόκαστρο (Ν.Μεσσηνίας).



Πιθανή Χρονολόγηση Κάστρου:
Υστεροβυζαντινή Περίοδος / Σταυροφορική (13ος – 15ος αι.)


Ο ΛΟΦΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ ΟΠΩΣ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΠΕΡΙΒΟΛΙΑ
 

 




ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ 

Ξεκινώντας από τον ασφάλτινο δρόμο από την πλατεία του χωριού Φιγαλεία (Παύλιτσα) με ρεύμα προς το χωριό Περιβόλια (πρώην ονομασία: Γάρδιτσα),στα δύο χιλιόμετρα υπάρχει χωματόδρομος δεξιά μας ο οποίος είναι ανηφορικός και κακοτράχαλος.Τον ακολουθούμε και μετά 600 μέτρα μας οδηγεί στην κορυφή του λόφου όπου η μεσαιωνική ακρόπολη με το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία.(Ο χωματόδρομος χρειάζεται προσοχή σε κάποια σημεία για συμβατικό αυτοκίνητο).  
Το ακριβές σημείο φαίνεται σε χάρτη "Google earth" κάνοντας κλικ τέρμα κάτω που αναγράφει: Τόπος.



ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ''ΑΡΙΣΤΟΜΕΝΗΣ Ο ΜΕΣΣΗΝΙΟΣ'' ΣΤΟΝ ΣΥΝΔΕΣΜΟ:
https://aristomenismessinios.blogspot.com/2016/03/blog-post_14.htm 
ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΤΟΠΙΚΗ ''FIGALOS'' ΣΤΟΝ ΣΥΝΔΕΣΜΟ:
 http://figalos.blogspot.com/2012/06/blog-post.html
ΘΕΣΗ ΚΑΣΤΡΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΚΑΣΤΡΟΛΟΓΟΣ
  https://www.kastra.eu/


 








Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

ΚΑΣΤΡΟ ΠΡΩΤΗΣ (Ν. ΣΕΡΡΩΝ)

ΚΑΣΤΡΟ ΡΟΔΟΛΙΒΟΥΣ (Ν.ΣΕΡΡΩΝ)

ΠΑΛΑΙΟΚΑΣΤΡΟ ΜΕΛΑΝΘΙΟΥ (Ν.ΚΙΛΚΙΣ)