ΚΑΣΤΡΟ ΝΕΟΣΟΥΛΙΟΥ (Ν. ΣΕΡΡΩΝ)

 

Ο ΛΟΦΟΣ ΓΚΡΑΝΤΙΣΚΟΣ Ή ΚΟΚΚΙΝΟΚΟΡΦΗ

       Ένα χιλιόμετρο βόρεια από το χωριό Νεο Σούλι του νομού Σερρών, πάνω σε τραπεζοειδή λόφο με ονομασία Γκραντίσκος ή Κοκκινοκορφή, βρίσκονται τα ερείπια ενός κάστρου. Πρόκειται για έναν άγνωστο οχυρωμένο οικισμό από τον οποίον σώζονται ελάχιστα ερείπια. Η κορυφή του υψώματος βρίσκεται σε υψόμετρο 340 μέτρων  και έχει μεγάλη ορατότητα στον κάμπο των Σερρών. Η ονομασία Γκραντίσκος σημαίνει κάστρο και η ονομασία Κοκκινοκορφή οφείλεται στο κοκκινωπό χρώμα του εδάφους. Ο λόφος πιθανόν βρίσκεται στα διοικητικά όρια του χωριού της Οινούσσας, όμως το κοντινότερο χωριό είναι το το Νέο Σούλι, με το οποίο υπάρχει οπτική επαφή. Για αυτούς τους λόγους ονομάζεται συμβατικά Κάστρο Νέο Σουλίου.  

ΝΟΜΟΣ: ΣΕΡΡΩΝ

ΧΩΡΙΑ: ΝΕΟ ΣΟΥΛΙ-ΟΙΝΟΥΣΑ

ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗ: ΠΡΩΤΟΒΥΖΑΝΤΙΝΟ (;)

ΥΨΟΜΕΤΡΟ: 320-340 ΜΕΤΡΑ

ΕΡΕΙΠΙΑ ΤΕΙΧΟΥΣ

ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΣΤΡΟΥ

     Το κάστρο Νέου Σουλίου βρίσκεται σε κορυφή τραπεζοειδούς υψώματος στους πρόποδες του Μενοικίου όρους. Από βόρεια και νότια έχει επικλινείς πλαγιές, ενώ από δυτικά και ανατολικά διέρχονται απότομες βαθιές ρεματιές. Το ύψωμα χωρίζεται σε δύο πλατώματα: το πλάτωμα της κορυφής και το αμέσως νότιο πλάτωμα. Παρατηρώντας τα λιγοστά ερείπια φαίνεται ότι όλος αυτός χώρος περιβαλλόταν με περιμετρικό τείχος. Το τείχος αυτό αποτελούνταν από αργολιθοδομή με συνδετικό κονίαμα ανάμεσα του. Σήμερα, το μόνο τμήμα που σώζεται με ασβεστοκονίαμα είναι αυτό της νοτιοδυτικής γωνίας για περίπου 10-15 μέτρα σε χαμηλό ύψος (μικρότερο του ενός μέτρου). Σαφή ίχνη τείχους υπάρχουν μόνο στην βόρεια και στην δυτική πλευρά. Στην βόρεια πλευρά υπάρχει μια συνεχή λιθοσωριά μήκους 250 μέτρων όπου αποτελεί τα ερείπια του κατεστραμμένου  τείχους. Σε δύο σημεία (ένα στο δυτικό και ένα στο βόρειο) μετρήθηκε το πάχος του τείχους που είναι 1.10 μ. Στην νότια και στην ανατολική πλευρά τα ίχνη του τείχους χάνονται. Σε όλον τον χώρο παρατηρούνται διάσπαρτες πέτρες, κεραμικά και τμήματα πιθαριών που αποτελούν κατάλοιπα του οικισμού. Η περίμετρος που περίκλειε το τείχος ήταν αρκετά μεγάλη και υπολογίζεται περίπου στα 800 μέτρα {Σχ.1}.

ΤΜΗΜΑ ΤΕΙΧΟΥΣ ΝΔ ΓΩΝΙΑΣ 

ΛΕΙΨΑΝΑ ΘΕΜΕΛΙΩΝ ΔΥΤΙΚΟΥ ΤΕΙΧΟΥΣ (ΠΑΧΟΣ 1.10 ΜΕΤΡΑ)

ΤΜΗΜΑ ΤΕΙΧΟΥΣ ΝΔ ΓΩΝΙΑΣ

ΛΙΘΟΣΩΡΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΤΕΙΧΟΥΣ

ΠΑΧΟΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΤΕΙΧΟΥΣ (1.10 ΜΕΤΡΑ)

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΚΑΣΤΡΟΥ

 

     Ο χώρος φαίνεται ότι έχει υποστεί μεγάλη αλλοίωση τις μεταγενέστερες εποχές. Οι λόγοι που γίνεται αυτό είναι οι εξής:  αποκόλληση έτοιμων λίθων από το τείχος για την δημιουργία νέων κτισμάτων από τους κατοίκους των  γειτονικών χωριών αλλά και η πιθανή εγκατάσταση ή χρήση του χώρου από βοσκούς και αγρότες. Μάλιστα στο νότιο πλάτωμα, ο χώρος φαίνεται ότι παλιότερα καλλιεργούνταν, ενώ σε αρκετά σημεία διακρίνονται και πολλές πεζούλες, δηλαδή ξηρολιθικά τείχη για την συγκράτηση χώματος και διευκόλυνσης καλλιέργειας του εδάφους.

ΧΑΡΤΗΣ ΚΑΣΤΡΟΥ

  Από την κορυφή υπάρχει μεγάλη ορατότητα στον Σερραϊκό κάμπο. Επίσης έχει οπτική επαφή με το χωριά Νέο Σούλι, αλλά και τα γειτονικά κάστρα Χιονοχωρίου και Αγίου Πνεύματος. 

ΤΟ ΓΕΙΤΟΝΙΚΟ ΚΑΣΤΡΟ ΧΙΟΝΟΧΩΡΙΟΥ, ΟΠΩΣ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΛΟΦΟ

ΙΣΤΟΡΙΑ 

   Άγνωστη η ιστορία του κάστρου. Δεν αναφέρεται κάτι σχετικό στις ιστορικές πηγές.  Η επιφανειακή κεραμική ανήκει στην υστερορωμαϊκή και παλαιοχριστιανική περίοδο. Το κάστρο Νεο Σουλίου αποτελεί έναν από τους αρκετούς άγνωστους οχυρωμένους οικισμούς που υπάρχουν στους πρόποδες του Μενοικίου όρους. Παράδειγματα γειτονικών κάστρων: Κάστρο Χιονοχωρίου, κάστρο Αγίου Πνεύματος και κάστρο Οινούσσας {Σχ.2}. Η δημιουργία αυτών των οχυρωμένων οικισμών τοποθετείται χρονικά από τον 3ο-4ο αιώνα μ.Χ. λόγω της χρήσης ασβεστοκονιάματος στην τειχοδομία. Από εκείνη την περίοδο και ύστερα είχαν ξεκινήσει επιδρομές και λεηλασίες στην βόρεια Ελλάδα από κάθε λογής βαρβάρους (Ούννοι, Γότθοι, αργότερα οι Σλάβοι και άλλοι). Αποτέλεσμα ήταν οι κάτοικοι για να προστατευτούν να συσπειρώνονται σε φυσικές οχυρές θέσεις στα ορεινά και ημιορεινά και να περικλείουν τον οικισμό τους  με τείχος. Πιθανόν κάποιοι να προϋπήρχαν ως απλοί οικισμοί που οχυρώθηκαν αργότερα λόγω των επιδρομών.       Επίσης, σε απόσταση 1.5 χλμ βόρεια από το κάστρο εναπόκεινται ορυκτά μεταλλεύματα σιδήρου. Ο Σαμσάρης Πέτρος πιθανολογεί και συσχετίζει το κάστρο με την θέση αυτή αναφέροντας ότι το κάστρο κτίστηκε για να ελέγχει την ασφαλή διακίνηση των μεταλλευμάτων. 

ΤΟ ΝΕΟ ΣΟΥΛΙ ΚΑΙ Η ΟΡΑΤΟΤΗΤΑ ΣΤΟΝ ΣΕΡΡΑΪΚΟ ΚΑΜΠΟ, ΟΠΩΣ ΦΑΙΝΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΛΟΦΟ.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ 

   Η προσέγγιση γίνεται μέσω χωματόδρομου που ξεκινάει από το βόρειο τμήμα του χωριού. Μάλιστα ο χωματόδρομος αυτός φέρει την ονομασία Αγίου Σπυρίδωνος σε χάρτες "Google map". Ακολουθώντας τον χωματόδρομο για 1 χλμ περίπου μας οδηγεί στους ΝΔ πρόποδες του λόφου. Ο χωματόδρομος μέχρι αυτό το σημείο είναι βάτος για συμβατικό αυτοκίνητο. Από εκεί πεζοί, περιηγούμαστε στον λόφο. Η βλάστηση που υπάρχει στον λόφο είναι  σχετικά χαμηλή και διευκολύνει την πεζοπορία στον λόφο. 

ΧΑΡΤΗΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ

Το ακριβές σημείο του κάστρου, φαίνεται τέρμα κάτω σε χάρτη Google κάνοντας κλικ στο σημείο που αναγράφει: Τόπος

ΣΧΟΛΙΑ: 

{Σχ.1} Παρόμοια περιμετρικά μεγέθη έχουν και γειτονικοί οχυρωμένοι οικισμοί (κάστρα): Κάστρο Αγίου Πνεύματος 700-800 μέτρα και Κάστρο Χιονοχωρίου 650 μέτρα. 

{Σχ.2} Περισσότερα σχετικά με τα αναφερόμενα κάστρα στην ιστοσελίδα ΚΑΣΤΡΟΛΟΓΟΣ και στους σχετικούς συνδέσμους: 

     Για το κάστρο Χιονοχωρίου βλέπε σχετικό σύνδεσμο: 

https://www.kastra.eu/castlegr.php?kastro=xiono

  Για το κάστρο Αγίου Πνεύματος βλέπε σχετικό σύνδεσμο: https://www.kastra.eu/castlegr.php?kastro=agiopnevma

      Για το κάστρο Οινούσσας βλέπε σχετικό σύνδεσμο: 

https://amfitreidhs.blogspot.com/2023/12/blog-post_18.html?m=1

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Σαμσάρης Πέτρος, «Βυζαντινοί τόποι και μνημεία της κάτω κοιλάδας του Στρυμόνα», 2004, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων – Διδακτορική Διατριβή, 2004, σελ. 699 (λήμμα: Οινούσα).